AKCİĞER NODÜLÜ (PULMONER NODÜL) NEDİR?
Nodül, herhangi bir organ içinde oluşan, normalden farklı, yuvarlak, katı doku oluşumlarına verilen genel bir isimdir. Akciğer dokusu içinde oluşuğunda “pulmoner nodül” adını alır. Üç santimetreden daha büyük nodüller kitle olarak tanımlanır. Pulmoner nodüller akciğer kanserinin erken dönem bulgusu olma ihtimali taşıdığı için büyük önem taşır. Özellikle 6 mm ya da daha büyük nodüllerin takibi ve aydınlatılması gerekir.
AKCİĞER NODÜLÜ NEDEN OLUR?
Akciğer nodülleri iyi ya da kötü huylu nedenlerle oluşabilir. İyi huylu nedenler arasında enfeksiyonlar önemli yer tutar. Geçirilmiş tüberküloz enfeksiyonu ilişkili nodüller ülkemizde azımsanmayacak orandadır. İyi huylu tümörler, romatizmal hastalıklar, sarkoidoz, damarsal oluşumlar, toz maruziyeti diğer iyi huylu nodül nedenleri arasında sayılabilir. Akciğer kanseri, kötü huylu akciğer nodüllerinin en sık nedenidir. Diğer organ kanserleri de akciğerde nodüle yol açabilir.
AKCİĞER NODÜLÜ NE ZAMAN KANSER RİSKİ TAŞIR?
Nodül saptanan kişinin yaşı önemlidir. İleri yaşta (>50 yaş) saptanan nodüllerde kanser riski daha fazladır. Özellikle sigara içen kişilerde risk katlanarak artar. Bunun dışında ailede kanser öyküsü olması, kişinin mesleki ya da çevresel ortamda kanserojenlere (pasif sigara dumanı, asbest, radon vb) maruz kalması, müzmin akciğer hastalığına (KOAH, akciğer fibrozisi) sahip olması, daha önce kanser tedavisi görmüş olması akciğer nodüllerinin kötü huylu olma riskini artıran nedenler arasındadır.
Nodülün çapı, akciğer içinde yerleşim yeri ve bazı radyolojik özellikleri (şekli, yoğunluğu vs) risk tahmininde dikkat edilmesi gereken diğer kriterlerdir. Nodül çapı büyüdükçe kanser riski artar.
AKCİĞER NODÜLÜNE NASIL TANI KONUR?
Akciğer nodülleri genellikle bir bulgu vermez. Akciğer grafisi ya da bilgisayarlı tomografide tesadüfen saptanır. Bir kişide akciğer nodülü saptandığında ayırıcı tanı önemlidir. Öncelikle hastanın ayrıntılı tıbbi öyküsüne ve nodülün yapısal özelliklerine bakılarak kanser riski hesaplanmalıdır. Kanser riski taşımayan nodüller için herhangi bir işleme gerek yoktur. Örneğin çok genç ve sigara içmeyen bireylerde, <5 mm nodüller genellikle kanser riski taşımaz. Diğer hastalarda risk oranına göre hareket edilir. Kanser riski düşük olan hastalar takibe alınır. Nodülün büyüklüğü ve şekline bakarak takip aralığına karar verilir. Takipler bilgisayarlı tomografi ile yapılır. Kanser için orta risk taşıyan kişilerde ileri tetkik (PET-BT, akciğer biyopsisi) gerekir. Yüksek riskli nodüllerin ise ameliyat ile çıkarılması ve kesin tanısının konması şarttır.
AKCİĞER NODÜLÜ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Akciğer nodülleri, birçok kişide, geçirilmiş iyi huylu hastalıklara bağlı, sekel oluşumlardır ve herhangi bir tedavi gerektirmez. Akciğerde var olmaları, hastanın yaşamı boyunca sorun oluşturmaz. Akciğerde mevcut nodül aktif bir hastalığa (örn enfeksiyon, romatizmal hastalık ya da kanser) bağlı ise, o hastalığın tedavisi gerekir. Akciğer kanserine bağlı nodülün tedavisi cerrahi olarak çıkarılması ile gerçekleşir. Cerrahi tedaviye engeli olan hastalarda ışın tedavisi mümkündür.
