Kısa Özet
Adet düzensizliği, döngü süresinin (genelde 21–35 gün) veya kanama miktarının beklenenden farklı olmasıdır. Ergenlik ve menopoz öncesi dönemde sık görülse de, tiroid, polikistik over sendromu (PCOS), miyom gibi durumlar da neden olabilir. Aşağıdaki işaretlerde hekime başvurun: çok fazla kanama, şiddetli ağrı, hamilelik şüphesiyle kanama, 3 aydan uzun adet gecikmesi.
Belirtiler, Sebepler ve Risk Faktörleri
- Belirtiler: Seyrek veya sık adet (21 günden kısa ya da 35 günden uzun döngü), 7 günden uzun süren kanama, peçeteyi/sabunu saatte bir değiştirme ihtiyacı, büyük pıhtılar, şiddetli adet ağrısı, ara kanama, ilişki sonrası kanama.
- Nedenler (özet): Ovülasyon (yumurtlama) düzensizliği, PCOS, tiroid işlev bozuklukları, yüksek prolaktin, rahimde polip/miyom, endometriozis, pıhtılaşma/kanama bozuklukları, gebelikle ilgili durumlar (düşük, dış gebelik), pelvik enfeksiyonlar, ilaçlar (kan sulandırıcılar vb.), doğum kontrol araçları, aşırı stres, yoğun egzersiz, hızlı kilo değişimi veya yeme bozuklukları.
- Risk faktörleri: Ergenlik ve perimenopoz (menopoza geçiş), ailede kanama bozukluğu, obezite, insülin direnci/PCOS, tiroid hastalığı öyküsü, yakın zamanda doğum veya emzirme, bakır spiraller, bazı ilaçlar.
Tanı/Değerlendirme (Genel Bilgi)
Hekim öncelikle tıbbi öykünüzü ve döngü kaydınızı dinler; gebelik olasılığını dışlamak için idrar veya kan testi isteyebilir. Muayenenin yanı sıra kan testleri (tam kan sayımı ile kansızlık; TSH ile tiroid; prolaktin; demir düzeyi; gerekli ise hormonlar) yapılabilir.
Pelvik ultrason, rahim içindeki polip/miyom gibi yapısal nedenleri değerlendirmede sık kullanılır. Enfeksiyon şüphesinde kültür/STD testleri istenebilir. Özellikle 45 yaş üstü veya kalın endometrium riski olanlarda, hekimin uygun görmesi halinde endometriyal biyopsi (rahim içinden küçük doku örneği) gerekebilir.
Tedavi ve Yönetim (Genel Bilgi)
- Nedene yönelik yaklaşım: Tiroid bozuklukları, enfeksiyonlar veya kan hastalıkları varsa, öncelik bu durumların tedavisidir.
- Hormonal düzenleme: Bazı adet düzensizlikleri, doktor gözetiminde hormonal yöntemlerle (ör. doğum kontrol hapları, hormonlu spiral) düzenlenebilir. Reçeteli ilaçlar için hekime danışın.
- Ağrı/kanama yönetimi: Ağrı için uygun ağrı kesiciler ve bazı durumlarda kanamayı azaltmaya yardımcı ilaçlar önerilebilir. İlaç başlamadan önce mutlaka hekime danışın.
- Demir eksikliği: Uzun veya yoğun kanamada demir eksikliği gelişebilir; uygun dozda demir desteği gerekebilir. Takviye kullanmadan önce hekime danışın.
- Cerrahi seçenekler: Polip alınması (polipektomi), miyom ameliyatları (miyomektomi) veya seçilmiş olgularda endometriyal ablasyon gibi işlemler gerekebilir; karar, yaş, doğurganlık planı ve nedene göre verilir.
- Acil durumlar: Çok yoğun ve durmayan kanama, bayılma/düşkünlük hissi varsa acil yardım isteyin.
Yaşam Tarzı ve Önleme Önerileri
- Döngü takibi: Takvim veya uygulama ile adet başlangıç/bitiş günlerini, kanama miktarını ve ağrı düzeyini not edin.
- Stres ve uyku: Düzenli uyku (7–9 saat) ve stres yönetimi (nefes egzersizi, hafif egzersiz, hobi) hormon dengesine destek olur.
- Beden ağırlığı ve beslenme: Aşırı hızlı kilo alıp verme ve kısıtlayıcı diyetlerden kaçının. Demir, B12, folat ve protein açısından yeterli beslenin.
- Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aktivite önerilir; ancak aşırı ve ani yüklenmelerden kaçının.
- Güvenli cinsellik: Prezervatif kullanımı enfeksiyon riskini azaltır. Pelvik enfeksiyonlar adet düzensizliğine yol açabilir.
- İlaç gözden geçirme: Kan sulandırıcılar gibi ilaçlar kanamayı artırabilir; değişiklik gerekiyorsa hekiminizle görüşün.
- Sigarayı bırakın: Sigarayı bırakmak genel üreme sağlığını destekler.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
- Adetiniz 3 ay (90 gün) veya daha uzun gecikiyorsa.
- 21 günden kısa aralıklarla ya da 35 günden uzun aralıklarla sık sık adet görüyorsanız.
- Kanama 7 günden uzun sürüyor veya peçeteyi/tamponu 1–2 saatte bir tam dolduruyorsanız.
- Portakal dilimi büyüklüğünde veya daha büyük pıhtılar geliyorsa.
- Şiddetli adet ağrısı günlük yaşamı engelliyorsa.
- Gebelik testi pozitifken kanama veya kasıkta tek taraflı şiddetli ağrı varsa.
- Ateş, kötü kokulu akıntı, kasık ağrısı gibi enfeksiyon bulguları varsa.
- Baş dönmesi, bayılma, çarpıntı, solukluk gibi kansızlık belirtileri varsa.
When should I call my care team?
- Saatte bir ped/tampon taşıracak kadar yoğun ve durmayan kanama.
- Pozitif gebelik testiyle kanama veya şiddetli kasık/ağrı.
- Bayılma, göğüs çarpıntısı, belirgin halsizlik.
- Ateş ve kötü kokulu vajinal akıntı ile kasık ağrısı.
Sık Sorulan Sorular
- Normal adet döngüsü kaç gündür? Çoğu kişi için 21–35 gün arası normal kabul edilir. Ergenlik ve menopoza geçişte değişkenlik olabilir.
- Stres adet düzensizliği yapar mı? Evet. Yoğun stres ve yetersiz uyku, yumurtlamayı etkileyerek düzensizliğe yol açabilir.
- Doğum kontrol hapı düzensizliği düzeltir mi? Bazı kişilerde döngüyü düzenlemeye ve kanamayı azaltmaya yardımcı olur; ancak her kişi için uygun değildir. Reçeteli ilaçlar için hekime danışın.
- Adet düzensizliği hamile kalmayı etkiler mi? Yumurtlama problemleri (ör. PCOS) hamile kalmayı zorlaştırabilir. Erken değerlendirme ve uygun tedavi ile şans artabilir.
- Demir takviyesi almalı mıyım? Yoğun/uzun kanamalarda demir eksikliği görülebilir. Kan testleri sonrası, uygun doz için hekime danışın.
Kaynaklar
Yasal Uyarı
Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır, hekiminizin yerini almaz.
Last reviewed: 2025-11-22
