Kısa Özet (TL;DR)
RSV (solunum sinsityal virüsü), özellikle bebeklerde, 60 yaş üstünde ve kronik hastalığı olanlarda bronşiolit (küçük hava yolları iltihabı) ve zatürre (pnömoni) yapabilir. RSV aşısı, 60 yaş üstü yetişkinler ve gebeliğin uygun haftalarında bazı anne adayları için düşünülebilir.
RSV nedir? Nasıl bir hastalık yapar?
RSV, sonbahar-kış aylarında yaygın görülen bir solunum yolu virüsüdür. Burun akıntısı, öksürük, ateş ve nefes darlığı yapabilir. Bebeklerde bronşiolit ve zatürreye, ileri yaşta ise ciddi alt solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabilir.
Sıklığı nedir?
Çocukların büyük çoğunluğu 2 yaşına kadar en az bir kez RSV ile karşılaşır. Her yıl mevsimsel dalgalar görülür. Türkiye’de de sonbahar ve kış aylarında olgular artar; kalabalık kapalı alanlar riski yükseltir.
Kimler için tehlikeli?
- 6 ay altı bebekler ve prematüre (erken doğan) bebekler
- 60 yaş ve üzeri yetişkinler
- Kalp, akciğer hastalığı (KOAH, astım), diyabet gibi kronik hastalığı olanlar
- Bağışıklığı zayıflamış kişiler (kemoterapi, organ nakli vb.)
- Nöromüsküler sorunları olan, beslenme güçlüğü yaşayan çocuklar
Tanı/Değerlendirme (genel bilgi)
Tanı genellikle klinik bulgularla konur. Gerekirse burundan sürüntü örneği ile hızlı antijen veya PCR (virüsün genetik materyalini arayan test) yapılır. Akciğer filmi ve oksijen satürasyonu, ağır vakalarda değerlendirilebilir.
Tedavi ve Yönetim (genel bilgi)
- Çoğu hafif olgu evde izlenir: sıvı alımı, istirahat, ateş düşürücülerin uygun kullanımı (hekime danışın).
- Burun tıkanıklığı için serum fizyolojik damla ve nazal aspirasyon bebeklerde rahatlatır.
- Antibiyotikler virüslere karşı etkisizdir; yalnızca bakteriyel enfeksiyon şüphesinde verilir (hekime danışın).
- Ağır olgularda hastane yatışı, oksijen ve destek tedavisi gerekebilir.
RSV aşısı: Kimler aşı olmalı?
- 60 yaş ve üzeri yetişkinler: CDC, kişisel risk ve fayda değerlendirmesiyle aşıyı önermektedir. Kalp-akciğer hastalığı, diyabet veya bağışıklık zayıflığı olanlarda fayda artar. Hekiminizle karar verin.
- Gebeler: Bazı ülkelerde gebeliğin 32–36. haftalarında uygulanan maternal RSV aşısı, annenin antikorlarını (koruyucu proteinler) bebeğe geçirerek ilk aylarda koruma sağlayabilir. Ülkemizde erişim ve uygulama durumu için hekiminize danışın.
- Bebekler ve küçük çocuklar: Aktif aşı henüz çocuklar için rutin değildir. Bunun yerine uzun etkili monoklonal antikor (nirsevimab) birçok ülkede ilk RSV sezonunda bebeklere önerilir; yüksek riskli bebeklerde palivizumab da kullanılabilir. Türkiye’de erişim ve uygunluk için hekime danışın.
Not: Aşı takvimi, yaşanılan bölgedeki RSV sezonuna göre planlanır. Mevsim başlamadan önce uygulanması amaçlanır.
Aşının yan etkileri neler?
- Sık: Enjeksiyon yerinde ağrı-kızarıklık, yorgunluk, baş ve kas ağrısı, hafif ateş.
- Nadir: Alerjik reaksiyon (döküntü, nefes darlığı, yüzde-boğazda şişme). Böyle bir durum gelişirse acil yardım çağırın / 112’yi arayın.
- Yaşlılarda gözlemler: Çok nadir sinir sistemi sorunları (ör. Guillain–Barré sendromu) ve ritim bozukluğu sinyalleri bildirilmiştir; kesin ilişki net değildir. Risk-fayda değerlendirmesini hekiminizle yapın.
- Gebelik aşıları: Bazı çalışmalarda erken doğum sinyali tartışılmıştır; hekiminizle bireysel değerlendirme yapın.
Kimler aşı olmamalı?
- Daha önce RSV aşısına veya içeriğine karşı şiddetli alerji geçirenler
- Orta-ağır akut hastalığı ve ateşi olanlar (iyileşinceye kadar erteleme)
- Çocuklar: Çocuklar için onaylı RSV aşısı yoktur; pasif koruma (nirsevimab/palivizumab) seçenekleri değerlendirilir.
- Gebelikte, önerilen hafta aralığı dışında olanlar (hekime danışın)
Nerede aşı olunabilir?
Ankara’daki Uluğ Bey Tıp Merkezi’nde RSV aşısı için uygunluk değerlendirmesi, bilgilendirme ve randevu planlaması yapılır. Aşının temin ve uygulama durumu stok ve resmi izinlere göre değişebilir; güncel bilgi ve yönlendirme için merkezimizle iletişime geçin.
Sık Sorulan Sorular
- RSV aşısı COVID-19 veya grip aşısıyla birlikte yapılabilir mi? Bazı durumlarda aynı gün yapılabilir; hekiminize danışın.
- Aşı oldum, yine de RSV olur muyum? Evet, ancak hastalığın şiddeti ve hastaneye yatış riski azalabilir.
- RSV testi herkese gerekir mi? Hayır. Ağır hastalık, riskli gruplar veya hastane yatışı düşünülüyorsa test istenebilir.
- Bebekler için en güçlü koruma nedir? Nirsevimab gibi uzun etkili antikorlar ve sigara dumanından uzak, hijyenik bir ortam.
- Hangi mevsimde aşı olmalıyım? Bölgenizdeki RSV sezonu başlamadan önce; hekiminizle planlayın.
Kaynaklar
- CDC – RSV Vaccination
- CDC – RSV in Infants and Young Children
- WHO – Respiratory syncytial virus (RSV
- Mayo Clinic – Respiratory syncytial virus (RSV)
- Vikipedi (TR) – Solunum sinsityal virüsü
Yasal Uyarı
Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır, hekiminizin yerini almaz.
Last reviewed: 2025-09-25
