Serum Protein Elektroforezi Nedir ve Nasıl Yorumlanır?

2024-12-10

Serum protein elektroforezi (SPEP), kandaki proteinlerin farklı bileşenlerini analiz etmek için kullanılan laboratuvar testidir. Bu test, özellikle belirli hastalıkların teşhis ve izlenmesinde oldukça önemli bir rol oynar.

Serum Protein Elektroforezi Nedir?

SPEP, kandaki proteinlerin elektriksel yüklerine ve boyutlarına göre ayrılmasını sağlayan bir testtir. Genellikle aşağıdaki protein gruplarını değerlendirir:

  • Albümin: Karaciğerde üretilen ve sıvı dengesini sağlayan ana proteindir.
  • Globülinler: Bağışıklık sistemi işlevleriyle ilişkili proteinlerdir ve alfa, beta ve gamma olarak alt gruplara ayrılır.

Ne Zaman Kullanılır?

SPEP testi aşağıdaki durumlarda uygulanır:

  • Kronik inflamasyon
  • Böbrek veya karaciğer hastalıkları
  • Plazma hücre bozuklukları (örneğin, multipl miyelom)
  • Bağışıklık sistemi sorunları
  • Sebebi bilinmeyen ciddi kilo kaybı, yorgunluk ya da enfeksiyonlar

Normal Değerler

  • Albümin: %53-65
  • Globülin: %35-47
    • Alfa-1 Globülin: %2-5
    • Alfa-2 Globülin: %6-13
    • Beta Globülin: %8-15
    • Gamma Globülin: %12-22

SPEP Sonuçlarının Yorumlanması

SPEP sonuçları, genellikle protein bantlarının dağılımına göre yorumlanır. Önemli bir bulgu, M proteini adı verilen ve monoklonal protein veya antikor olarak bilinen anormal bir bandın varlığıdır. Bu bulgu, multipl miyelom veya diğer monoklonal gammopatiler gibi hastalıkların tanısında kritik bir öneme sahiptir.

Düşük Değerlerin Nedenleri

  • Albümin Düşüklüğü: Karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları veya yetersiz beslenme.
  • Globülin Düşüklüğü: Bağışıklık sistemi yetmezlikleri veya nefrotik sendrom.

Yüksek Değerlerin Nedenleri

  • Globülin Yüksekliği: Kronik enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, multipl miyelom gibi plazma hücre bozuklukları.
  • Albümin Yüksekliği: Dehidrasyon gibi durumlarda görülebilir.

Problemler ve Hastalıklarla İlişkisi

Anormal SPEP sonuçları aşağıdaki durumları işaret edebilir:

  • Monoklonal Gammopati: Multipl miyelom veya Waldenström makroglobulinemisi.
  • Hipergammaglobulinemi: Kronik enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklar.
  • Hipoalbüminemi: Karaciğer veya böbrek hastalıkları, malnütrisyon.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

SPEP sonuçlarınız anormal çıkarsa veya kronik yorgunluk, sebebi bilinmeyen ciddi kilo kaybı gibi belirtiler yaşıyorsanız, bir hematoloji veya iç hastalıkları uzmanına danışmanız önerilir.

Daha fazla bilgi için: Wikipedia – Serum Protein Elektroforezi, Mayo Clinic – Protein Electrophoresis