Siroz, karaciğerin sağlıklı dokusunun yerine skar dokusunun (fibrozis) geçmesiyle oluşan ciddi bir hastalıktır. Bu durum karaciğerin işlevini yerine getirmesini zorlaştırır ve yaşamı tehdit edebilir. Siroz, genellikle uzun süreli karaciğer hasarının bir sonucudur ve erken teşhis edilip tedavi edilmesi önemlidir.
Siroz Nedenleri
Siroza neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Alkol Kullanımı: Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi karaciğer hasarına yol açabilir.
- Kronik Hepatit: Hepatit B ve C enfeksiyonları sirozun en yaygın nedenlerindendir.
- Yağlı Karaciğer Hastalığı: Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) obezite ve diyabetle ilişkilidir.
- Biliyer Hastalıklar: Safra yollarını etkileyen hastalıklar (örneğin, primer biliyer kolanjit).
- Metabolik Hastalıklar: Wilson hastalığı ve hemokromatoz gibi genetik rahatsızlıklar.
- Diğer Nedenler: İlaçlar, toksinler ve otoimmün hastalıklar.
Siroz Belirtileri
Siroz, erken aşamalarda belirti vermeyebilir. İlerleyen evrelerde şu belirtiler görülebilir:
- Yorgunluk ve halsizlik
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Karında şişlik (asit)
- Kolay morarma ve kanama
- Sarılık (göz ve ciltte sararma)
- Ciltte kaşıntı
- Ayak ve bacaklarda şişlik (ödem)
- Karaciğer ensefalopatisi (zihinsel karışıklık, unutkanlık)
- Ciltte örümcek benzeri damarlar (spider anjiyomlar)
Sirozda Laboratuvar Bulguları
Sirozu değerlendirmek için yapılan testler şunları içerebilir:
- Karaciğer Fonksiyon Testleri: Yüksek ALT, AST, bilirubin; düşük albümin.
- Kanama ve Pıhtılaşma Testleri: Uzamış PT/INR.
- Kan Sayımı: Anemi, trombositopeni.
- Diğer Testler: Ammonia seviyesinin artışı, elektrolit dengesizlikleri.
- Görüntüleme: Ultrason, elastografi veya MR ile karaciğer dokusunun değerlendirilmesi.
Siroz Tedavi Yöntemleri
Siroz tedavisi, altta yatan nedenlere ve hastalığın evresine bağlıdır:
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Alkol tüketiminin durdurulması, sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz.
- İlaç Tedavisi: Hepatit tedavisi, asit için diüretikler, kaşıntı için antihistaminikler.
- Beslenme Desteği: Vitamin ve mineral takviyeleri (özellikle B vitamini ve D vitamini).
- Enfeksiyonların Önlenmesi: Aşılama (hepatit A ve B), antibiyotik tedavisi.
- Komplikasyonların Yönetimi: Endoskopik tedaviler (varis kanamaları için), parasentez (asit için).
Sirozda Karaciğer Nakli İndikasyonları
Karaciğer nakli, sirozun son evresine ulaşan ve diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalar için bir seçenek olabilir. Karaciğer nakli şu durumlarda önerilebilir:
- Değiştirilemeyen asit
- Sık varis kanamaları
- Ciddi karaciğer ensefalopatisi
- Karaciğer fonksiyonlarının ciddi şekilde bozulduğu Child-Pugh C evresi
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Eğer yukarıdaki belirtilerden herhangi biri sizde varsa veya kronik karaciğer hastalığınız olduğunu biliyorsanız, bir gastroenteroloji veya hepatoloji uzmanına danışmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve komplikasyonları önleyebilir.
Daha fazla bilgi için: Wikipedia – Siroz, Mayo Clinic – Cirrhosis
