Diyabet, insülin hormonunun vücutta yeterince üretilememesi veya etkili şekilde kullanılamaması durumunda ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Diyabetin tipine ve hastalığın seyrine göre çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. İlaç tedavisi, tip 2 diyabetin yönetiminde sıklıkla kullanılır. Bu yazıda diyabet tedavisinde kullanılan ilaçların sınıflandırmaları ve her sınıfa ait örnek ilaçları ele alacağız.
1. Biguanidler
Biguanid sınıfındaki ilaçlar, karaciğerin glikoz üretimini azaltır ve vücudun insüline olan duyarlılığını artırır. Diyabet tedavisinde en sık kullanılan ilaç sınıflarından biridir.
- Örnek İlaçlar: Metformin (Glucophage), Metformin XR (uzatılmış salımlı)
2. Sülfonilüreler
Sülfonilüre sınıfındaki ilaçlar, pankreastaki beta hücrelerini uyararak daha fazla insülin salgılanmasını sağlar. Bu ilaçlar, vücutta daha fazla insülin üretilmesini teşvik eder.
- Örnek İlaçlar: Glibenklamid (Daonil), Gliklazid (Diamicron), Glimepirid (Amaryl)
3. Tiazolidindionlar (Glitazonlar)
Tiazolidindionlar, insülin duyarlılığını artırarak vücudun insülini daha etkili kullanmasını sağlar. Karaciğer, kaslar ve yağ hücrelerinde insülin direncini azaltır.
- Örnek İlaçlar: Pioglitazon (Actos), Rosiglitazon (Avandia)
4. DPP-4 İnhibitörleri (Gliptinler)
DPP-4 inhibitörleri, insülin üretimini artıran ve glukagon salınımını azaltan inkretin hormonlarının yıkımını engelleyerek kan şekeri seviyesini düşürür.
- Örnek İlaçlar: Sitagliptin (Januvia), Saxagliptin (Onglyza), Linagliptin (Tradjenta)
5. SGLT2 İnhibitörleri
SGLT2 inhibitörleri, böbreklerden glikozun geri emilimini engelleyerek idrar yoluyla glikoz atılımını artırır. Böylece kan şekeri düzeyini düşürür.
- Örnek İlaçlar: Dapagliflozin (Forxiga), Empagliflozin (Jardiance), Canagliflozin (Invokana)
6. GLP-1 Reseptör Agonistleri
GLP-1 reseptör agonistleri, pankreasın daha fazla insülin salgılamasını teşvik ederken, mide boşalmasını yavaşlatır ve iştahı azaltır. Bu ilaçlar ayrıca kilo kaybına da yardımcı olabilir.
- Örnek İlaçlar: Liraglutid (Victoza), Semaglutid (Ozempic), Dulaglutid (Trulicity)
7. İnsülin Tedavisi
Tip 1 diyabet hastalarında zorunlu olan insülin tedavisi, tip 2 diyabetli bazı hastalarda da gerekebilir. İnsülin, kan şekeri seviyesini düzenlemek için enjeksiyon yoluyla verilir. Farklı tipleri mevcuttur: hızlı etkili, kısa etkili, orta etkili ve uzun etkili insülinler.
- Örnek İnsülinler: Insülin glarjin (Lantus), Insülin lispro (Humalog), Insülin aspart (Novolog), Insülin detemir (Levemir)
Hangi Tıp Dalına Başvurulmalı?
Diyabet tedavisi ile ilgili olarak aşağıdaki tıp dallarına başvurabilirsiniz:
- İç Hastalıkları
- Endokrinoloji
Ek Kaynaklar
Daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara göz atabilirsiniz:
