Trombositler (plateletler), kanın pıhtılaşmasını sağlayan ve vücuttaki yaralanmaların iyileşmesine yardımcı olan küçük kan hücreleridir. Trombosit sayısının normal aralığı genellikle milimetreküp başına 150.000 ile 450.000 arasında değişir. Bu yazıda trombosit sayısının ne anlama geldiğini, yüksek ve düşük trombosit sayılarının neden olabileceği sorunları ve ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini ele alacağız.
Trombosit Nedir ve Ne İşe Yarar?
Trombositler, kemik iliğinde üretilen kan hücrelerinden biridir ve vücutta kanamayı durdurmak için önemli bir rol oynar. Bir yara veya kesik olduğunda, trombositler bu bölgeye toplanarak pıhtı oluşturur ve kan kaybını engeller.
Normal Trombosit Aralığı
Trombosit sayısının normal aralığı, milimetreküp başına 150.000 ile 450.000 arasında değişir. Trombosit sayısının bu aralığın altında veya üstünde olması, çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir.
Düşük Trombosit Sayısı (Trombositopeni) Neden Olur?
Trombositopeni, trombosit sayısının 150.000’in altında olması durumudur ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir:
- Kanama Bozuklukları: Düşük trombosit sayısı, kanın düzgün pıhtılaşamamasına ve daha fazla kanamaya yol açabilir.
- Kemik İliği Sorunları: Lösemi, aplastik anemi gibi kemik iliği hastalıkları trombosit üretimini azaltabilir.
- Enfeksiyonlar: Viral enfeksiyonlar, vücudun trombosit üretimini geçici olarak etkileyebilir.
- İlaç Yan Etkileri: Kemoterapi gibi bazı ilaçlar trombosit sayısını düşürebilir.
Önemli bir bilgi olarak, trombosit sayısında 50.000’in üzerinde olan hafif azalmalar genellikle ciddi değildir ve doktor tarafından izlenebilir. Ancak trombosit sayısı 50.000’in altına düştüğünde, bu ciddi bir kanama riski oluşturabilir ve acilen doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Yüksek Trombosit Sayısı (Trombositoz) Neden Olur?
Trombositoz, trombosit sayısının 450.000’in üzerine çıkması durumudur. Bu durum aşağıdaki sebeplerden kaynaklanabilir:
- Kronik Enflamasyon: Romatoid artrit gibi enflamatuar hastalıklar trombosit sayısının artmasına neden olabilir.
- Kemik İliği Bozuklukları: Polisitemi vera gibi hastalıklar trombosit üretimini aşırı derecede artırabilir.
- Enfeksiyonlar: Vücut enfeksiyonla savaşırken trombosit üretimi artabilir.
- Demir Eksikliği: Uzun süreli demir eksikliği trombosit sayısının yükselmesine neden olabilir.
Yüksek trombosit sayısı genellikle belirti vermese de, ciddi durumlarda kan pıhtılaşması riskini artırarak damar tıkanıklıklarına yol açabilir.
Trombosit Sayısını Etkileyen Faktörler
Trombosit sayısını etkileyen bazı faktörler şunlardır:
- Yaş ve Cinsiyet: Yaşlandıkça trombosit sayısı düşebilir.
- İlaçlar: Aspirin ve bazı ilaçlar trombosit sayısını etkileyebilir.
- Beslenme: Besinlerdeki demir, folik asit ve B12 vitamini eksiklikleri trombosit üretimini olumsuz etkileyebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Eğer trombosit sayınızda anormallikler varsa ve şu belirtileri yaşıyorsanız bir doktora başvurmalısınız:
- Burun, diş eti veya deride sık kanamalar
- Ani ve aşırı morarma
- Göğüs ağrısı veya solunum zorluğu
- Baş dönmesi veya yorgunluk
Hangi Tıp Dalına Başvurulmalı?
Trombosit sayısındaki anormallikler için aşağıdaki tıp dallarına başvurulabilir:
- Hematoloji
- İç Hastalıkları
- Onkoloji
Ek Kaynaklar
Daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara göz atabilirsiniz:
